Na terenie Muzeum Byłego Obozu Zagłady w Sobiborze odbyły się uroczystości upamiętniające 70. rocznicę zbrojnego powstania więźniów obozu. Przedstawicielka Centrum Badań Holokaustu Uniwersytetu Jagiellońskiego Ernestyna Oleksy-Zborowska brała udział w uroczystościach upamiętniających to wydarzenie
70. ROCZNICA POWSTANIA W NIEMIECKIM NAZISTOWSKIM OBOZIE ZAGŁADY W SOBIBORZE
Na terenie Muzeum Byłego Obozu Zagłady w Sobiborze odbyły się uroczystości upamiętniające 70. rocznicę zbrojnego powstania więźniów obozu. Przedstawicielka Centrum Badań Holokaustu Uniwersytetu Jagiellońskiego Ernestyna Oleksy-Zborowska brała udział w uroczystościach upamiętniających to wydarzenie.
14 października 1943 roku, dzięki heroicznej walce grupy żydowskich więźniów w sobiborskiej fabryce śmierci wybuchło powstanie. Słowa jednego z przywódców Alexandra Saszy Peczerskiego brzmiały wówczas: „(…) Ci z Was, którzy przeżyją, niech dadzą świadectwo. Niech świat dowie się, co się tutaj działo." Ucieczka więźniów spowodowała likwidację obozu, o którym świat miał nigdy nie usłyszeć. II wojnę światową przeżyło zaledwie 58 byłych więźniów. Współcześnie pamięć o Sobiborze nabiera coraz większego znaczenia. Miejsce to związane jest z cierpieniem i śmiercią tysięcy ludzi. Dziś prawdę o tym, co wydarzyło się w sobiborskich lasach przekazują nieliczni już świadkowie. "(…) A ja się modliłem: Boże daj mi przeżyć, a ja powiem. I opowiadam, opowiadam i opowiadam."- wspomina uciekinier Thomas Blatt.
Uroczystość, swoją obecnością zaszczyciło wielu honorowych gości z Polski i zagranicy, przede wszystkim przedstawiciele władz i ambasad państw, których obywatele ginęli w Sobiborze. Wśród nich znajdowali się m.in. byli więźniowie - Philip Bialowitz, Thomas Blatt, Jules Schelvis. Ponadto Szef Kancelarii Prezydenta RP – Jacek Michałowski, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP – Piotr Żuchowski, Minister Edukacji Izraela – Shai Moshe Piron, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, Dobrobytu i Sportu Królestwa Niderlandów – Maarten Johannes van Rijn, Ambasador Republiki Słowacji – Vasil Grivna. Warto również wspomnieć o obecności dyrektorów Miejsc Pamięci w Polsce, m.in. Państwowego Muzeum na Majdanku – Tomasza Kranza, Państwowego Muzeum Auschwitz- Birkenau – Piotra Cywińskiego, Państwowego Muzeum Stutthoff – Piotra Tarnowskiego oraz o licznie przybyłych delegacji młodzieży z różnych krajów Europy, głównie z Polski, Holandii, Niemiec, Austrii, Izraela, Białorusi, Ukrainy, Serbii i Rumunii.
Uroczystości towarzyszyła modlitwa ekumeniczna z udziałem m.in. Naczelnego Rabina Polski - Michaela Schudricha, Prawosławnego Arcybiskupa Lubelskiego i Chełmskiego- Abla, Biskupa Siedleckiego- Zbigniewa Kiernikowskiego oraz Proboszcza Lubelskiej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej- Grzegorza Brudnego. Kolejnym punktem było odznaczenie Krzyżem Oficerskimi Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za męstwo i bohaterską postawę podczas powstania i za wybitne zasługi w działalności na rzecz zachowania pamięci o Holokauście trzech byłych więźniów obozu zagłady w Sobiborze oraz pośmiertnie przywódcę powstania Alexandra Peczerskiego. Nastąpiło także symboliczne złożenie świateł na skraju Grobów Ofiar obozu zagłady. Pod koniec uczestnicy zwiedzili nową wystawę plenerową nt. historii niemieckiego nazistowskiego Obozu Zagłady w Sobiborze.
Wcześniejszą zapowiedzią uroczystości była międzynarodowa konferencja zorganizowana w dniach 1-2 października 2013 roku w Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie, zatytułowana „Niemiecki nazistowski obóz zagłady w Sobiborze. Co wiemy? Jak pamiętamy?" Konferencja zorganizowana pod honorowym patronatem Bogdana Zdrojewskiego- Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz prof. Władysława Bartoszewskiego- Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów do Spraw Dialogu Międzynarodowego, który osobiście uczestniczył w jej otwarciu. Podczas dwudniowych obrad zaprezentowane zostały najnowsze wyniki badań, dotyczące historii funkcjonowania ośrodka zagłady w Sobiborze. Na podstawie zachowanych źródeł, przedstawiono szacunkowy bilans ofiar. Zaprezentowano również plany związane z utworzeniem nowego Muzeum – Miejsca Pamięci na terenie po byłym obozie.
Oby pamięć o tych blisko 200 tys. ofiar, którzy zginęli 70 lat temu nigdy nie zaginęła w pustkach sobiborskich lasów.
„Ziemio. Nie zakrywaj krwi mojej." (Księga Hioba)
Studentka CBH UJ
Ernestyna Oleksy-Zborowska
